De Oude Kerk in Amsterdam is niet zomaar een kerk: het is het oudste nog bestaande gebouw van de stad en een stille getuige van ruim zeven eeuwen Amsterdamse geschiedenis. Te midden van de levendige Wallen staat dit imposante gotische monument als een baken van rust, cultuur en religie. Wie de Oude Kerk bezoekt, betreedt niet alleen een religieus gebouw, maar ook een plek waar de ziel van Amsterdam voelbaar is — van de middeleeuwse ambachtslieden tot hedendaagse kunstenaars.
In dit artikel neem ik je mee door de geschiedenis, architectuur en betekenis van de Oude Kerk, geven we praktische bezoektips, en laten we zien waarom dit een onmisbare bezienswaardigheid in Amsterdam is voor iedere cultuurliefhebber.
Een blik in het verleden: de oorsprong van de Oude Kerk
De geschiedenis van de Oude Kerk begint rond 1306, toen de toenmalige bisschop van Utrecht het houten kapelletje aan de Amstelmonding wijdde aan Sint Nicolaas, de beschermheilige van zeelieden. Amsterdam was toen nog een kleine vissersnederzetting, maar de stad groeide snel dankzij de handel. De eenvoudige houten kerk werd vervangen door een stenen gebouw, dat in de loop van de eeuwen talloze uitbreidingen en verbouwingen onderging.
De naam “Oude Kerk” kreeg het bouwwerk pas later, toen men in de 16e eeuw een nieuwe kerk bouwde – de Nieuwe Kerk aan de Dam. Vanaf dat moment stond de oude Sint-Nicolaaskerk bekend als de Oude Kerk, een naam die tot vandaag voortleeft.
Architectonische pracht: gotiek, glas en grafstenen
De Oude Kerk is een toonbeeld van Hollandse gotiek, een sobere en elegante bouwstijl die typerend is voor de Lage Landen. De indrukwekkende houten tongewelven — de grootste van Europa — geven de ruimte een bijna scheepsachtige sfeer. Het is geen toeval dat veel van de bouwers afkomstig waren uit families van scheepslieden en timmermannen.
Het interieur is verrassend licht, met hoge ramen die het zonlicht door eeuwenoud glas laten stromen. Hier en daar zijn nog originele glas-in-loodramen te zien uit de 16e eeuw, waarop onder meer het stadswapen en heiligenfiguren prijken.
Opvallend is ook de vloer: de gehele kerk is bedekt met grafstenen. Meer dan 2500 Amsterdammers vonden hier hun laatste rustplaats, waaronder kunstenaars, burgemeesters, zeevaarders en gewone burgers. Eén van de beroemdste graven is dat van Saskia van Uylenburgh, de vrouw van Rembrandt van Rijn. Rembrandt woonde destijds in de buurt en liet zijn vrouw hier in 1642 begraven.
De Reformatie en de veranderde rol van de kerk
De Beeldenstorm van 1566 en de daaropvolgende Reformatie veranderden de Oude Kerk voorgoed. Het interieur werd ontdaan van katholieke beelden, altaren en fresco’s; de kerk werd voortaan gebruikt voor protestantse erediensten.
Toch bleef de kerk een centrum van het gemeenschapsleven. De akoestiek en open ruimte maakten het een ideale plek voor samenkomsten en concerten. De Oude Kerk overleefde branden, overstromingen en oorlogen — telkens opnieuw werd ze hersteld en aangepast aan de tijd.
In de 20e eeuw verloor de kerk geleidelijk haar religieuze functie en ontwikkelde ze zich tot een cultureel monument, waarin kunst, muziek en geschiedenis samenkomen.
De Oude Kerk vandaag: waar verleden en heden elkaar ontmoeten
Tegenwoordig is de Oude Kerk een museum, concertzaal en tentoonstellingsruimte in één. De stichting die het gebouw beheert, richt zich op hedendaagse kunst en maatschappelijke thema’s die aansluiten bij de rijke geschiedenis van de plek.
Kunsttentoonstellingen en installaties
Internationale kunstenaars worden regelmatig uitgenodigd om speciaal voor de kerk nieuwe werken te creëren. Deze installaties reageren vaak op de ruimte zelf: de akoestiek, de lichtval en de symboliek van het gebouw. Zo verandert de Oude Kerk telkens opnieuw in een levend kunstwerk.
Concerten en orgelmuziek
De kerk herbergt maar liefst vier orgels, waaronder het beroemde Vater-Müllerorgel uit de 18e eeuw. Dankzij de uitmuntende akoestiek zijn concerten in de Oude Kerk een unieke ervaring. Jaarlijks vinden hier talloze orgelconcerten, kooruitvoeringen en klassieke muziekfestivals plaats.
Een bijzondere locatie: midden op de Wallen
Wat de Oude Kerk extra bijzonder maakt, is haar ligging: midden in het Red Light District. Deze paradox — een eeuwenoude kerk te midden van cafés, toeristen en neonlicht — is een perfecte afspiegeling van de Amsterdamse geest: tolerant, divers en eigenzinnig. De rust binnen de kerk contrasteert sterk met het rumoer van de straten eromheen, waardoor een bezoek bijna meditatief aanvoelt.
Belangrijke bezienswaardigheden in en rond de Oude Kerk
Een bezoek aan de Oude Kerk biedt meer dan alleen een blik op de geschiedenis. Er zijn tal van details en plekken die de moeite waard zijn om te ontdekken:
- Het graf van Saskia van Uylenburgh – een ingetogen gedenksteen van Rembrandts geliefde.
- Het Vater-Müllerorgel – één van de best bewaarde barokorgels van Nederland.
- De toren (Oudekerktoren) – in de zomermaanden kun je de toren beklimmen voor een panoramisch uitzicht over de binnenstad.
- Het Heilig Grafkapelletje – een van de oudste delen van de kerk, daterend uit de 14e eeuw.
- De bibliotheek en archieven – bevatten eeuwenoude documenten over de geschiedenis van Amsterdam.
Waarom de Oude Kerk een must-see is in Amsterdam?
De Oude Kerk is meer dan een religieus monument — het is een spiegel van Amsterdam zelf. Hier komen geschiedenis, kunst, spiritualiteit en stedelijk leven samen op een unieke manier. Of je nu een kunstliefhebber bent, een architectuurliefhebber, of gewoon op zoek bent naar een moment van rust in de bruisende binnenstad, de Oude Kerk biedt een ervaring die dieper gaat dan een standaard toeristische stop.
Een bezoek brengen aan de Oude Kerk?
Adres: Oudekerksplein 23, 1012 GX Amsterdam
Openingstijden: Meestal dagelijks geopend van 10:00 tot 18:00 uur
Toegangsprijs: Volwassenen €13, studenten €8, kinderen t/m 13 jaar gratis (prijzen kunnen variëren). Gratis met de Museumjaarkaart.
Heb je nog tips, ideeën of opmerkingen over dit artikel over de Oude Kerk in Amsterdam? Laat dan gerust hieronder een bericht achter!
