Aan de oostkant van het centrum van Medemblik staat één van de beruchtste burchten van Nederland, kasteel Radboud. Graaf Floris V van Holland gaf in 1288 opdracht tot de bouw ervan. Aanleiding was de moord op zijn vader Willem II in 1256 door de West-Friezen. Nog steeds kun je dit prachtige kasteel in Medemblik bezoeken. Maar achter de bouw schuilt het verhaal van Hollandse expansiedrift versus Friese Vrijheid. Wat is de geschiedenis achter het ontstaan van het mooie kasteel Radboud?
De Friezen krijgen ultieme Vrijheid!
Karel de Grote (748-814) schonk de Friezen de ‘Friese Vrijheid’. Het waren o.a. de Friezen, onder leiding van vaandeldrager Magnus Forteman, die Karel de Grote in 799 hielpen met de verovering van de stad Rome. In ruil daarvoor kregen ze deze vrijheid, beter bekend als de Karelsprivilege. Dit hield in dat Friesland niet onder centraal gezag stond van een keizer, koning of landheer, maar zelfstandig mocht zijn. De latere Keizer van het Heilige Roomse Rijk, Willem II van Holland (1227-1256) en tevens graaf van Holland erkende op 3 november 1248 dit privilege. Ook West-Friesland had een grote vorm van vrijheid.
Expansiedrift van Graaf Willem II
Maar ook Willem II was op zoek naar uitbreiding van zijn rijk. Hij voerde verschillende oorlogen tegen de West-Friezen. Maar de West-Friezen waren erg gesteld op hun ‘vrijheid’. Ze wisten de troepen van Willem terug te dringen tot aan Alkmaar. Het werd Willem II op 28 januari 1256 fataal toen hij bij Hoogwoud door het ijs van het Berkmeer zakte. De West-Friezen vonden hem en brachten hem om. Pas later hadden ze door dat het om de Roomse Keizer en Graaf van Holland, Willem II, ging.
Bron: Rijkmuseum
Floris V verovert West-Friesland en bouwt een dwangburcht
De zoon van Willem, Floris V zette de uitbreidingsplannen van zijn vader voort. Hij slaagde er in 1282 in om West-Friesland te veroveren. In totaal bouwde hij 5 dwangburchten om de lokale bevolking aan zijn gezag te onderwerpen. In 1288 was het Kasteel van Medemblik voltooid. Het diende vooral ter verdediging van West-Friesland tegen de Friezen. Het had dus vooral een militaire functie. Van de 5 kastelen is alleen nog Kasteel Radboud overgebleven. Het stond toen nog bekend als ‘Kasteel van Medemblik’.
Waarom kreeg het kasteel de naam Radboud?
De naam Radboud kennen we vooral vanwege de universiteit in Nijmegen. In die zin hebben het huidige kasteel en de universiteit dezelfde naamgever, hetzij op een andere manier. Deze dwangburcht in Medemblik is namelijk vernoemd naar de Friese koning Radboud of Radbod (7e/8e eeuw). Volgens de Humanist Cornelius Aurelius (1460-1531), beschreven in zijn boek Divisiekroniek in 1517, zou de burcht gebouwd zijn op de fundamenten van de koninklijke woonstede van koning Radboud.
Van Beleg van Medemblik tot aan een ruïne
Kasteel Radboud heeft tot 1578 vooral gediend als verdedigingswerk. Het werd een aantal keer belegerd, o.a. tijdens het Tweede Beleg van Medemblik in 1517. Het was de Friese krijgsheer Pier Gerlofs Donia (1480-1520) met zijn leger die het kasteel grote schade toebracht. Vanaf 1600 raakte het kasteel in verval en vandaag de dag lijkt het kasteel geenzins meer op de burcht die het ooit was. De Nederlandse architect Pierre Cuypers (1827-1921) restaureerde tussen 1890 en 1897 het kasteel grondig. Een eeuw lang was het in handen van de Nederlandse Staat. Op 4 september 1939 werd zelfs de Nachtwacht van Rembrandt van Rijn hier kort in veiligheid gebracht…
Een bezoek brengen aan Kasteel Radboud?
Hoewel kasteel Radboud in de loop der eeuwen een metamorfose heeft ondergaan, vertelt het wel degelijk de historie van Medemblik en West-Friesland. Het is daarom een aanrader het kasteel te bezoeken. Het interieur is prachtig en de audio-tour geeft perfect uitleg over 700 jaar geschiedenis.
Praktische Informatie
Tickets: Een ticket kost € 9,50 euro per persoon. Met de Museumjaarkaart kun je het kasteel gratis bezoeken.
Openingstijden: Van dinsdag tot zondag van 11.00 tot 17.00 uur.
Een stedentrip plannen naar Medemblik?
- Via Booking.com vind je genoeg leuke accommodatie voor een bezoek aan dit leuke stadje in West-Friesland. Kijk hier voor de beste hotels en hostels.
- Een leuke manier om Medemblik te bezoeken is met de historische stoomtram vanaf Hoorn. Vervolgens kun je de reis vervolgen met de boot naar Enkhuizen. Kijk op de website van de stoomtram voor meer informatie.
Heb je nog meer tips, ideeën of opmerkingen over dit artikel over de kasteel Radboud? Laat dan gerust hieronder een bericht achter.
