Reichsparteitagsgelände – Ontdek de 23 plekken van de nazipartijdagen

Tussen 1927 en 1938 hielden de Nazi’s in Neurenberg hun nazipartijdagen op het terrein dat we nu kennen als de Reichsparteitagsgelände. Meer dan 1 miljoen Duitsers kwamen speciaal naar de stad toe om te feesten, toespraken aan te horen en parades bij te wonen. Van die geschiedenis valt in de stad Neurenberg nog veel te ontdekken.

Ben je van plan een bezoek te brengen aan de Reichsparteitagsgelände? De wandeling langs deze bezienswaardigheden kun je helemaal zelf doen en overal staat een uitleg bij. Maar in dit artikel geef ik je alle informatie over de geschiedenis van de Reichsparteitagsgelände en de bezienswaardigheden die er te vinden zijn.

Leestip: Wil je meer weten over het Proces van Neurenberg? Lees dan het artikel Paleis van Justitie – Ontdek de plek van het Proces van Neurenberg

Dit artikel over de Reichsparteitagsgelände bevat affiliate links. Dit betekent dat je als je een boeking maakt via één van de links op deze website, Travel4history daar een kleine vergoeding voor krijgt. Dit kost je overigens niks extra!

De geschiedenis van de Reichsparteitagsgelände

Neurenberg behoorde tot één van de belangrijkste steden voor de Nazi’s. In 1927, toen Adolf Hitler (1889-1945) nog geen bondskanselier van Duitsland was, koos hij voor Neurenberg als de ‘Stad van de Rijkspartijdagen’. In het begin duurde het nog maar één dag. Maar toen de NSDAP en Hitler in 1933 aan de macht kwamen, werden de Rijkspartijdagen uitgebreid tot een hele week. In 1938 vonden de laatste partijdagen plaats. Het jaar erop brak op 2 september 1939 de oorlog uit met Frankrijk en Engeland.

Hitler had grote plannen met het terrein. Zo wilde hij hier het grootste stadion ter wereld bouwen met meer dan 400.000 toeschouwers. Hij gaf zijn belangrijkste architect, Albert Speer (1905-1981) hiertoe de opdracht. Echter kwam de bouw al snel stil te liggen vanwege de oorlog met Frankrijk en Engeland. Iets wat wel vergevorderd was, was de Congreshal. Daar is nu het Dokumentationszentrum Reichsparteitagsgelände gevestigd. Dit gebouw is het grootste bouwwerk uit de periode van de Nazi’s dat nog overeind staat.

Rassenwetten en het Proces van Neurenberg

Behalve de Nazipartijdagen, staat Neurenberg ook bekend van de Rassenwetten. Deze werden op 15 september 1935 en bepaalde o.a. wie als Duitser gezien werd en wie niet. Verder verboden de Rassenwetten ook het aangaan van relaties tussen niet Joodse-Duitsers en Joden. Het was het belangrijkste signaal dat de nazi’s bezig waren alle niet-arische mensen uit Duitsland te verdrijven.

Na de oorlog werd Neurenberg ook gekozen als de plek waar de Nazi-kopstukken berecht moesten worden. Dit was het Proces van Neurenberg. De keuze voor deze stad had niks met de historie te maken. Het Paleis van Justitie was namelijk intact en het enige gebouw waar zoveel rechters, tolken en andere medewerkers gehuisvest konden worden. Van de 24 Nazi-kopstukken kregen 12 de doodstraf, 3 werden vrijgesproken en de rest kreeg een gevangenisstraf.

Meer weten over het Proces van Neurenberg? Lees er alles over in het artikel over Paleis van Justitie en de beruchte Saal 600.

Leni Riefenstahl en de Nazipartijdagen van 1934

Voordat je een bezoek gaat brengen aan de Reichsparteitagsgelände, is het raadzaam de film van Leni Riefenstahl (1902-200), Triumph des Willens te bekijken. Leni Riefenstahl was een Duitse regisseuse en door Hitler gevraagd om de Nazipartijdagen in beeld te brengen. In een 90 minuten durende film kun je precies zien hoe het er toen aan toe ging. Volgens Riefenstahl zelf was het de bedoeling een neutraal beeld te geven en was het geen propagandafilm voor de Nazi’s. Kijk hier de film Triumph des Willens op de website dailymotion.com en oordeel zelf.

Het terrein van de nazipartijdagen: 5 interessante bezienswaardigheden

Overweeg je een bezoek te brengen aan het terrein van de nazipartijdagen? In principe kun je hier al een hele dag aan kwijt zijn. Het voormalige terrein waar de nazipartijdagen gehouden werden is nu een park waar jong en oud bij elkaar komen om met elkaar te ‘chillen’ of samen te sporten. Er staat niet heel veel overeind van de gebouwen die hoofdarchitect Albert Speer (1905-1981) in samenspraak met andere architecten moest bouwen om de grootsheid van Duitsland op dat moment te belichamen. Maar wat er wel nog staat is qua historie te interessant om het niet over te slaan. Van de 23 plekken moet je deze 5 onderdelen absoluut niet overslaan…

1. Dokumentationszentrum Reichsparteitagsgelände

Het begin van de verkenning van het voormalige terrein begint bij het Dokumentationszentrum Reichsparteitagsgelände. In dit museum vind je alle informatie over de nazipartijdagen in beeld en geluid. Het is daarom een aanrader om hier te beginnen. Het museum kost ongeveer 6 euro en je krijgt er gratis een audioguide bij. Als je echt alles wilt weten ben je zeker 3 uur bezig in dit museum.

Het Dokumentationszentrum Reichsparteitagsgelände is gevestigd in het grootste gebouw van de nazi’s wat nog overeind staat. Dit gebouw moest een congreszaal worden met 50.000 inwoners. Het is nooit afgemaakt, maar de buitenmuren staan nog steeds overeind. En dat lijkt nog best op een grote arena uit het Romeinse Rijk (zie header foto). Aan het einde van jouw tour door het museum kom je uit bij een uitkijkplek met zicht op de binnenkant van dit gebouw.

2. De congreshal

Zoals gezegd, het geraamte van wat ooit een congreshal moest zijn is het grootste gebouw van de nazi’s wat nog overeind staat. Een deel wordt gebruikt voor het Dokumentationszentrum Reichsparteitagsgelände de rest… wordt gebruikt als afvalstortplaats? Zo erg is het dan ook weer niet, maar wie een rondje loopt merkt al snel dat er geen herstelwerkzaamheden gedaan worden.

De congreshal moest ongeveer 50.000 bezoekers huisvesten. Karakteristiek zijn de grote zuilen die moeten refereren aan de grootsheid van het Romeinse Rijk. De congreshal werd overigens niet ontworpen door de belangrijkste architect van Adolf Hitler, Albert Speer, maar door Ludwig Ruff (1878-1934).

3. De nazipartijdagen op het Zeppelinfeld

Het Zeppelinfeld werd gebruikt voor de Wehrmacht en diverse afdelingen van de NSDAP. Het is ongeveer 300 bij 300 meter groot en bood plaats voor 320.000 mensen. De tribunes, die ook nog deels overeind staan boden plek voor 70.000 inwoners. Een deel van het Zeppelinfeld wordt tegenwoordig gebruikt als voetbalveld. Het is overigens niet toegestaan om de omringende tribunes te bezichtigen.

De zeppelintribune werd in 1945 door de geallieerden ontdaan van alle symboliek van de nazi’s. Onder de zeppelintribune bevindt zich de ‘gouden zaal‘. Deze zaal is 335 meter lang, 8 meter hoog en versierd met marmer, goud en mozaïek. De gouden zaal is helaas alleen te bezoeken met een rondleiding.

4. De grote straat van de Reichsparteitagsgelände

De grote straat was 2 kilometer lang en 40 meter breed. Hier werden de grote parades gehouden en daar was uiteraard veel ruimte voor nodig. Maar het was ook de belangrijkste weg van de Reichsparteitagsgelände. Immers alle gebouwen stonden eromheen. Een deel van de grote straat wordt tegenwoordig gebruikt als parkeerplaats voor de handelsbeurs die ten zuiden ligt van de grote straat.

5. Luitpoldhain en monument van de Eerste Wereldoorlog

De Luitpoldarena is ook een grote oppervlakte voor meer dan 100.000 mensen. Hier werden de parades van de SS (Schutzstaffel) en de SA (Sturmabteilung) gehouden. Van de Luitpoldarena is tegenwoordig niks meer te zien en is als park ingericht. Naast de arena stond de Luitpoldhalle waar toespraken gehouden werden door nazikopstukken. Deze hal werd door de geallieerden volledig vernietigd. Tegenwoordig is het een parkeerplaats.

Aan de Luitpoldarena stond en staat nog steeds een herdenkingsmonument voor de slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog, de Ehrenhalle. Tijdens de nazipartijdagen werden deze slachtoffers geëerd. Adolf Hitler refereerde graag naar deze ‘helden’. Na de Tweede Wereldoorlog werd het monument door de de gemeente van Neurenberg aangepast. Ook de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog worden bij dit monument herdacht.

Een bezoek brengen aan de Reichsparteitagsgelände?

Mocht je de Reichsparteitagsgelände willen bezoeken dan moet je de bovenstaande ‘bezienswaardigheden’ zeker niet overslaan. Op de website van het documentatiecentrum vind je een map met alle 23 plekken van de Reichparteitagsgelände. Zo kun je ook nog een bezoek brengen aan een kazerne, een aantal treinstation en op de plek van het huidige stadion van FC. Nürnberg stond een kleiner stadion waar Adolf Hitler regelmatig toespraken hield.

Het terrein van de nazipartijdagen ligt ongeveer 4 kilometer ten zuidoosten van de binnenstad van Neurenberg. Het is het beste te bereiken met tram 6 en 8.