Op 24 november 1945 ging in de Duitse stad Neurenberg het proces van start tegen een aantal kopstukken van het naziregime. In totaal stonden 24 mensen terecht in het proces dat duurde tot 1 oktober 1946. Na 218 dagen kregen 12 kopstukken te horen dat ze de doodstraf zouden krijgen. 3 kregen vrijspraak en de rest ging de gevangenis in. De plek waar het zich allemaal afspeelde was het Paleis van Justitie in Neurenberg. En die rechtszaal, beter bekend als Saal 600 kun je samen met het interessante museum gaan ontdekken.
Ben je van plan een bezoek te brengen aan het Paleis van Justitie in Neurenberg? En wil je meer te weten komen over het proces dat in deze stad plaatsvond? In dit artikel geef ik uitleg over de geschiedenis en de rechtszaal waar het allemaal plaatsvond. En wist je dat die rechtszaal nog steeds in gebruik is? En dat de befaamde zaal, ook wel bekend als Saal 600 niet zo heel groot is als je denkt? Lees verder en kom alles te weten over deze historische plek in Neurenberg.
Leestip: Een stedentrip maken naar de stad van de Nazipartijdagen, de Rassenwetten en het Proces van Neurenberg? Lees alles over de leukste bezienswaardigheden in de Reisgids van Neurenberg.
In dit artikel over de Neurenberg Processen
- Het Proces van Neurenberg – een bewogen stukje geschiedenis
- Wat was de aanleiding van het proces?
- Wie werden er veroordeeld?
- Waarom in het Paleis van Justitie in Neurenberg?
- Hoe verliep de rechtszaak?
- Wat was de uitspraak?
- Het Paleis van Justitie en Saal 600 zelf bezoeken?
Plan je reis naar Neurenberg & Duitsland
- Accommodatie: Hotels in Neurenberg
- Activiteiten: Tours & Tickets, o.a. een Wandeling over de Reichsparteitagsgelände
- Treintickets: NSInternational.nl
- Reisgidsen: Reisboekwinkel De Zwerver
Dit artikel over het Paleis van Justitie en het Proces van Neurenberg bevat affiliate links. Dit betekent dat je als je een boeking maakt via één van de links op deze website, Travel4history daar een kleine vergoeding voor krijgt. Dit kost je overigens niks extra!
Het Proces van Neurenberg
Het Proces van Neurenberg werd ook wel het Proces van de Eeuw genoemd. Later zijn er ook processen geweest, zoals het Joegoslavië tribunaal in Den Haag. Ook hier zijn oorlogsmisdadigers veroordeeld voor hun misdaden tegen de menselijkheid. In 5 vragen leg ik je kort het Proces van Neurenberg uit.
Wat was de aanleiding voor het proces?
Op 30 april 1945 pleegde Adolf Hitler, toen nog leider van Duitsland, zelfmoord in zijn bunker in Berlijn. Daarmee was het einde van zijn ‘Derde Rijk’ een feit. Begin mei ondertekenden belangrijke nazikopstukken de overgave en daarmee was de oorlog in Europa voorbij. Maar het werd steeds duidelijker, met de bevrijding van concentratiekampen zoals Auschwitz en Dachau, dat er hier iets heel erg verschrikkelijks had plaatsgevonden.
Mensonterende toestanden, de dood van 6 miljoen joden in kampen en de schade in Europa was het resultaat van meer dan 5 jaar oorlog. Meer dan 55 miljoen mensen kwamen om. Maar wie was daarvoor verantwoordelijk nu Hitler zichzelf van het leven had beroofd? Een ‘klopjacht’ was gaande om ‘foute’ mensen op te sporen en ze te berechten.
Wie werden er veroordeeld?
Helaas wisten een aantal belangrijke kopstukken te vluchten naar o.a. Argentinië en Chili. De bekendste daarvan was Josef Mengele. Hij was de meest beruchte arts van Auschwitz en had de bijnaam ‘Engels des doods’. Als dokter van het kamp stuurde hij mensen naar de gaskamer en koos mensen uit voor medische experimenten. Mengele overleed op 7 februari 1979 aan een hartstilstand in het zwembad. Zijn dood werd pas officieel bevestigd in 1992.
Maar gelukkig heeft het Proces van Neurenberg wel geleid tot de veroordeling van vele Nazi’s. Daarvan zijn er 24 die bekendstaan als personen die daadwerkelijk ‘beslissingen’ namen. De bekendste daarvan was Herman Göring, plaatsvervanger van Hitler en één van zijn belangrijkste ministers. Andere veroordeelden waren o.a. Rudolf Hess (Rijksminister zonder portefeuille), Joachim van Ribbentrop (Rijksminister van Buitenlandse Zaken), Wilhelm Keitel (Rijksminister van Oorlog) en Albert Speer, architect van Hitler.
Hoewel deze kopstukken de meeste aandacht kregen in het proces, zijn er in de loop der jaren nog eens duizenden nazi’s veroordeeld. Daarnaast hadden andere kopstukken, waaronder Heinrich Himmler (verantwoordelijk voor de concentratiekampen) en Josef Goebbels, minister van Propaganda voor het proces al zelfmoord gepleegd en ontliepen zij zo het proces. Adolf Eichmann, o.a. verantwoordelijk voor de massamoord op miljoenen joden werd in 1961 door de Israëlische geheime dienst in Argentinië ontvoerd en na een proces in Israël ter dood veroordeeld.
Waarom het proces in het Paleis van Justitie in Neurenberg?
Na de Tweede Wereldoorlog gingen de geallieerden op zoek naar een locatie voor het berechten van de nazikopstukken. De Verenigde Staten, Rusland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk moesten onderling overleggen waar het proces plaats kon vinden. Daarbij ging het vooral om het praktische gedeelte. Alle landen hadden namelijk tolken en medewerkers nodig om het proces te verslaan en alle misdaden uit te zoeken. En een locatie was moeilijk zat, want welke stad lag er toen niet in puin?
Uiteindelijk is er gekozen voor het Paleis van Justitie in Neurenberg. Hoewel de oude binnenstad grotendeels verwoest was, stond het Paleis van Justitie nog op zijn grondvesten. Deze keuze heeft overigens niks te maken met de historie van de Nazi’s in de stad. Inderdaad, hier werden de Nazipartijdagen gehouden en hier kwamen de Neurenberger Rassenwetten tot stand. Maar de keuze voor Neurenberg was puur het praktisch bepaald: konden al die mensen hier hun werk doen? Ja dus!
Leestip: Een bezoek brengen aan het gebied waar ooit de Nazipartijdagen gehouden werden? In het artikel Ontdek de 23 plekken van de Reichsparteitagsgelände lees je er alles over!
Hoe verliep de rechtszaak?
In totaal duurde de rechtszaak meer dan 200 dagen. De veroordelingen werden bepaald op basis van 4 strafbare feiten: samenzwering, misdrijven tegen de vrede, misdaden tegen de menselijkheid en oorlogsmisdrijven. En om dat allemaal uit te zoeken was veel mankracht voor nodig. En op basis waarvan werd bepaald of je iets niet onder dwang deed (Befehl ist Befehl), of uit vrije wil? Genoeg om over te bepalen dus.
Hoofdaanklager van het Proces van Neurenberg was de Amerikaan Robert Jackson. Hij werd door de Amerikaanse president Truman aangesteld om ervoor te zorgen dat een ieder zijn straf niet zou ontlopen. Hij stond regelmatig oog in oog met Herman Göring, die het vaakst het woord voerde voor de veroordeelden. Göring gaf aan onschuldig te zijn op de punten waar de hoofdaanklagers vonden waar hij verantwoordelijk voor was. Medeschuldig aan de Jodenvervolging, roof van talloze kunstschatten en uitbuiting van de bezette gebieden.
Wat was de uitspraak?
De aanklagers hadden veel tijd nodig voor het bestuderen van alle documenten. Hitler had opdracht gegeven tot vernietiging van alle informatie, maar gelukkig is dat niet gelukt. Daardoor kon er op basis van de vele bronnen een oordeel geveld worden over de misdaden van alle 24 nazikopstukken. En die veroordeling was niet mals.
Van de 24 veroordeelden kregen er 12 de doodstraf, waaronder Herman Göring, Wilhelm Keitel en Joachim van Ribbentrop. 3 kregen vrijspraak, omdat niet vastgesteld kon worden dat zij beslissingen namen. En de rest kreeg een gevangenisstraf. Zo kreeg Rudolf Hess, al gevangengenomen in 1941 een levenslange gevangenisstraf. Hij overleed in 1989 door zelfmoord in de gevangenis in Spandau. Albert Speer, architect van Hitler, kreeg 20 jaar gevangenisstraf.
De executie van de doodvonnissen vond plaats op 16 oktober 1946 in de sportzaal van de gevangenis in Neurenberg, daar waar zij verbleven. Herman Göring wist zichzelf de dag ervoor van het leven te beroven en ontliep zo alsnog zijn straf. De andere veroordeelden kregen de strop en na hun dood werden de lichamen gecremeerd. Het as van de lichamen werd uitgestrooid over de rivier de Isar. In de jaren die volgden kregen nog eens duizenden nazi’s hun straf te horen, hetzij een gevangenisstraf of de doodstraf.
Het Paleis van Justitie en Saal 600 zelf bezoeken?
Zoals je inmiddels wel achter bent, kun je hier een bewogen stukje geschiedenis ontdekken. Toch is het zeker raadzaam een bezoek te brengen aan het Paleis van Justitie. Het ging toch immers echt om het Proces van de Eeuw. In het Paleis kun je een bezoek brengen aan Saal 600 en het museum.
Saal 600: Dit is de beruchte zaal en absoluut een aanrader om een bezoek te brengen. Dan pas zie je dat het helemaal niet zo groot was. Hoe konden al die mensen in de zaal? Let op: Saal 600 is nog steeds in gebruik, dus kijk op de website voor meer informatie over openingstijden.
Het museum: hierboven heb je al een korte uitleg gekregen over het Proces van Neurenberg. Maar breng zeker een bezoek aan dit informatieve museum, want het legt de hele rechtszaak van top tot teen uit.
Praktische informatie – Paleis van Justitie
Openingstijden: Op dinsdag gesloten, de rest van de werkdagen van 9 tot 6. In het weekend van 10 tot 6.
Ticketprijs: 6 euro per persoon
Website
Heb jij nog meer tips, vragen of opmerkingen over dit artikel? Laat dan gerust hieronder een bericht achter.
